Türkiye’de devletle, bankalarla veya ticari kurumlarla yapılan her işlemde güvenli bir kimlik doğrulaması gerekir. Gerçek kişiler için bu rolü T.C. Kimlik Numarası (TCKN) üstlenirken, şirketler ve kurumlar için Vergi Kimlik Numarası (VKN) kullanılır. Her iki numara da resmî kimlik niteliği taşır; ancak yapıları, kullanım alanları ve hukuki bağlamları açısından önemli farklılıklar bulunur. Bu yazıda TCKN ile VKN arasındaki farkları en anlaşılır şekilde ele alarak, özellikle şahıs şirketi kurmayı düşünen girişimciler için kapsamlı bir rehber sunuyoruz.
TCKN Nedir? Kime Verilir?
T.C. Kimlik Numarası, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına ve belirli statüdeki yabancılara verilen 11 haneli benzersiz bir kimlik numarasıdır.
- Devlet hizmetlerine erişimde
- Bireysel bankacılık işlemlerinde
- Sağlık, SGK, tapu ve noter süreçlerinde
- Vergi mükellefiyetinde
kişinin resmi olarak tanımlanmasını sağlar. TCKN, doğumla birlikte sisteme işlenir ve bir kişinin yaşamı boyunca değişmez.
VKN Nedir? Hangi İşletmelere Verilir?
Vergi Kimlik Numarası, ekonomik faaliyet gösteren tüm tüzel kişilere verilen 10 haneli numaradır. Buna şunlar dahildir:
- Limited ve anonim şirketler
- Dernek ve vakıflar
- Kooperatifler
- İş ortaklıkları
- Kamu kurumları
- Adi ortaklıklar
VKN, şirketlerin vergi dairesi işlemlerinde, e-fatura sistemlerinde, bankacılık süreçlerinde ve ticari kayıtlarında temel tanımlayıcıdır.
Şahıs Şirketlerinde TCKN – VKN Nasıl Kullanılır?
Şahıs şirketleri hem gerçek kişi hem ticari işletme niteliği taşır. Bu nedenle en büyük karışıklık bu noktada yaşanır.
Önemli bilgi:
Şahıs şirketlerinde ayrıca bir VKN verilmez. İşletme sahibi olan gerçek kişinin TCKN’si aynı zamanda vergi kimlik numarası olarak kullanılır.
Yani şahıs şirketlerinde:
TCKN = VKN işlevi görür.
E-fatura, POS başvurusu, banka hesabı açılışı gibi tüm işlemler TCKN üzerinden yürütülür ancak hesap ve kayıtlar ticari kategoride değerlendirilir.
TCKN ile VKN Arasındaki Temel Farklar
Aşağıdaki tablo, iki numara arasındaki farkı net biçimde ortaya koyar:
| Özellik | TCKN | VKN |
|---|---|---|
| Hane Sayısı | 11 | 10 |
| Kullanım Alanı | Gerçek kişiler | Tüzel kişiler |
| Kim Verir? | Nüfus Müdürlüğü | Gelir İdaresi Başkanlığı | T.C. Kimlik Numarası
| Nerede Kullanılır? | Kamu, banka, sağlık, bireysel işlemler | Vergi, e-fatura, ticari bankacılık |
| Değişir mi? | Hayır | Hayır |
| Şahıs Şirketinde Kullanım | TCKN kullanılır | Ayrı VKN verilmez |
Hangi İşlemlerde Hangi Numara Kullanılır?
TCKN’nin Kullanıldığı Alanlar
- SGK ve sağlık işlemleri
- Tapu ve noter işlemleri
- Bireysel banka hesapları
- Vergi mükellefiyeti (gerçek kişiler)
- E-devlet başvuruları
VKN’nin Kullanıldığı Alanlar
- Kurumsal vergi işlemleri
- E-fatura, e-irsaliye, e-defter
- Bankalarda ticari hesap açma
- POS ve sanal POS başvuruları
- Kamu ihaleleri
- Ticaret Sicil süreçleri
Bankacılık İşlemlerinde TCKN – VKN Ayrımı
Bireysel müşteri TCKN ile tanımlanır.
Şirketler ise VKN üzerinden işlem görür.
Şahıs şirketi bu noktada istisnadır:
- Hesap sahibi TCKN üzerinden tanımlanır
- Hesap türü “Ticari Hesap” olarak açılır
- Sorumluluk şahsa aittir
Bu nedenle şahıs şirketi kuracaklara TCKN–VKN farkını bilmek büyük avantaj sağlar.
Hukuki Sorumluluk Açısından Farklar
Gerçek kişilerin yaptığı işlemler doğrudan TCKN’ye bağlıdır.
Tüzel kişilerin borcu, yükümlülükleri ve ticari sorumlulukları VKN’ye bağlıdır.
Anonim ve limited şirketlerde borçlardan şirket sorumludur, yöneticiler değil. Şahıs şirketlerinde borçtan şirket sahibi şahsen sorumludur, bu nedenle TCKN kullanılır.
Bu yönüyle TCKN ve VKN’nin hukuki taşıyıcılığı birbirinden tamamen farklıdır.
Sonuç
TCKN ve VKN arasındaki farkları bilmek, özellikle ticari faaliyete başlamayı planlayan kişiler için kritik önem taşır. TCKN bireylerin kimliğini temsil ederken, VKN şirketlerin yasal kimliğini gösterir. Şahıs şirketlerinde ise kişisel TCKN aynı zamanda vergi kimlik numarası olarak kabul edilir. Bu ayrım; vergi, e-fatura, bankacılık ve hukuki işlemlerin doğru yürütülmesi için temel bir bilgidir.